Elżbieta Bielecka, Beata Całka
Wojskowa Akademia Techniczna
Zagadnienie wiarygodności globalnych danych ludnościowych ma szczególne znaczenie w procesie właściwego zrozumienia struktury przestrzennej rozmieszczenia ludności. Celem analizy było oszacowanie wiarygodności danych LandScan, w odniesieniu do urzędowych danych ludnościowych udostępnianych przez GUS w 1-kilometrowej, wiernopowierzchniowej siatce. Przyjęta metoda polega na zastosowaniu statystyk przestrzennych (w szczególności współczynnika zwartości oraz współczynnika przylegania) i opisowych do analizy danych Landscan. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na wysoką wiarygodność w oszacowaniu liczby ludności na terenie Polski. Liczba oczek siatki o jednakowej liczbie ludności dla danych LandScan i GUS wyniosła 10,5%. Najbardziej wiarygodne dane obejmują 72% terytorium kraju, podczas gdy dane o najniższej wiarygodności zajmują tylko 4,3%. Algorytm LandScan ma tendencję do niedoszacowania liczby ludności, niedoszacowanie to wynosi 79 735 osób (0,21%). Największe niedoszacowania odnotowano na obszarach gęsto zaludnionych, ale również na terenach przejściowych między miastem, a wsią. Przeszacowanie miało natomiast miejsce w regionach o umiarkowanym zaludnieniu, wzdłuż głównych dróg i w centrach miast. Może być także konsekwencją coraz częstszego posiadania „drugiego domu”. Niedoszacowanie wynika głównie z przestrzennego rozmieszczenia i wielkości osadnictwa wiejskiego, a w szczególności dużej liczby zacienionych, pojedynczych gospodarstw domowych. Metoda oceny wiarygodności danych ma charakter uniwersalny i może być zastosowana do dowolnego zbioru rastrowych danych ludnościowych i dowolnej jednostki odniesienia.