VIII Ogólnopolska konferencja "GIS w Nauce"

Wykorzystanie satelitów misji Sentinel-2 w wykrywaniu wycieków gazu ziemnego

Witold Rohm, Katarzyna Wiśniewska

Instytut Geodezji i Geoinformatyki, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Wycieki gazu naturalnego z gazociągów mogą być powodem wielu niebezpiecznych sytuacji. Stanowią realne zagrożenie, ponieważ wiele gazociągów zostało wybudowanych w latach 80. i niektóre z nich mogą być już nieszczelne. Ich nieszczelność może wynikać z zachodzących procesów erozyjnych, które prowadzą do niszczenia gazociągów, może być także spowodowana przez człowieka, na przykład poprzez uszkodzenie rur w trakcie przeprowadzania prac budowlanych na danym terenie. Dlatego niezwykle ważne jest regularne przeprowadzenie kontroli stanu i szczelności gazociągów. Udowodniono, że wprowadzony do gleby gaz ziemny oddziałuje negatywnie na roślinność, co zdaniem wielu badaczy może umożliwić wykrywanie takich obszarów z wykorzystaniem teledetekcji. Smith, Steven i Collins w 2005 r. opublikowali wyniki badań, zgodnie z którymi wzrost wartości stosunku czerwonego kanału spektralnego do kanału zielonego może wskazywać na zatrucie roślin gazem ziemnym na danym obszarze, pod warunkiem, że jest to teren porośnięty roślinnością.

Celem obecnie prowadzonych badań było sprawdzenie możliwości wykorzystania obserwacji dostarczanych przez satelity misji Senitnel-2 do badania zmiany wyżej opisanego współczynnika. Dane pozyskiwane przez satelity tej misji wybrano ze względu na ich łatwą dostępność, dość wysoką rozdzielczość oraz częstą rejestrację danego obszaru – okres rewizyty dla dwóch satelitów wynosi jedynie 5 dni. Równolegle przeprowadzono dwa eksperymenty. Znając położenie wybuchu gazu na gazociągu w miejscowości Murowana Goślina, w Wielkopolsce, przeanalizowano zmienność wartości badanego współczynnika dla zdjęć wykonanych w roku poprzedzającym wybuch. Drugi obszar badawczy, dla którego wykonano obliczenia badanego współczynnika stanowił obszar innego gazociągu, łączącego miejscowości Czeszów-Kiełczów, na którym przeprowadzono prace budowlane. W przypadku tego terenu wykonano obliczenia wartości stosunku czerwonego kanału spektralnego do kanału zielonego na rok przed pracami, w trakcie prac remontowych oraz na rok po ich przeprowadzeniu, a następnie przeanalizowano zmienność otrzymywanych wartości. Dodatkowo porównano wyniki obliczeń współczynnika na podstawie zdjęć wykonanych w czasie trwania prac budowlanych, ale pozyskanych z dwóch źródeł: jednym były obrazy spektralne pozyskane z misji Sentinel-2, a drugim zdjęcia spektralne wykonane kamerą multispektralną, zamontowaną na UAV, którym wykonano nalot nad fragmentem gazociągu.