Joanna Jaczewska
Uniwersytet Gdański
Budżety obywatelskie stają się w ostatnich latach jedną
z najpopularniejszych form demokracji bezpośredniej, w której to sami mieszkańcy
angażują się na rzecz swego lokalnego otoczenia, proponując i wybierając ważne dla
siebie projekty. Historia budżetów obywatelskich w Polsce sięga 2011 roku, kiedy
to pierwsze miasto przyjęło je z inspiracji płynącej z brazylijskiego Porto Alegre.
Od tego czasu ta forma partycypacji pojawiła się właściwie we wszystkich większych
miastach, by
w 2018 roku zostać z mocy ustawy usankcjonowana jako obligatoryjna metoda partycypacji
społecznej. Nad jej formą, sensem i metodami prowadzono i prowadzi się ciągle wiele
dyskusji. Jedną z najczęściej podnoszonych kwestii jest metoda wybierania projektów,
która przez niektórych krytykowana jest za swoją plebiscytowość, co oznacza często,
że nie tyle realizowane jest dobro wspólne, ile partykularne interesy czy wola silniejszego.
Pomimo wprowadzenia do rzeczywistości prawnej budżetów obywatelskich, w dalszym
ciągu wiele problemów nie zostało rozwiązanych, ani odpowiednio zidentyfikowanych.
Według mojej opinii potencjał analiz przestrzennych nie jest jeszcze w pełni wykorzystywany
w omawianym obszarze. W swojej analizie chciałabym przedstawić wnioski z analizy
pięciu edycji budżetu obywatelskiego w Gdyni, od samych początków czyli 2014 roku,
po ubiegłoroczną edycję. W proponowanym wystąpieniu chciałabym wyjaśnić przy pomocy
analizy wielokryterialnej wpływ czynników przestrzennych, środowiskowych, funkcjonalnych
i społecznych na wyniki procesu partycypacyjnego. Zanalizuję takie zagadnienia jak
tematyczny rozkład przestrzenny projektów, ich popularność w głosowaniu, preferencje
mieszkańców pod względem demograficznym, czy wpływ określonych funkcji na szanse
wygranej. Podsumowaniem wystąpienia będzie próba odpowiedzi na pytania stawiane
w kontekście metodologii prowadzenia budżetów obywatelskich, m.in: w jakim stopniu
stosowane metody umożliwiają sprawiedliwą dystrybucję projektów?